در افغانستان که برابری جنسیتی همچنان چالش است، مقام بانوی اول می‌تواند نقش کارسازی برای حمایت و پاسداری از حقوق زنان داشته باشد.
بسیاری از رهبران افغانستان حاضر نیستند اسمی از همسران‌شان ببرند و یا صورت آنها را به جامعه نشان دهند، ولی با شعار حقوق زنان می‌خواهند از ۴۰ درصد رای آنها سهمی ببرند. شاید زندگی‌نامه همسران نامزدها در جاهای دیگر مهم باشد، اما در افغانستان مهم‌تر است زیرا زنان برای ارتقا جایگاه‌شان و غلبه بر چالش‌های متعدد به توجه، حمایت و نفوذ بیشتر نیاز دارند. در این رشته گزارش‌ها می‌کوشیم همسران نامزدها را معرفی کنیم.
آرزو نورستانی کیست؟
آرزو نورستانی، همسر فرامرز تمنا، اصالتا از ولایت نورستان، متولد سال ۱۹۹۲ در کابل است.
خانم نورستانی از جوانانی است که در دوره پس از ۲۰۰۱ در افغانستان بزرگ شده و درس خوانده است.
شوهرش فرامز تمنا در میان ۱۸ سیاستمدار، جوانترین نامزد ریاست جمهوری است که برای رسیدن به بالاترین مقام اجرایی افغانستان در انتخابات ماه آینده رقابت خواهد کرد.
آقای تمنا تا سطح دکترا در دانشگاه تهران و دانشگاه جواهر لعل نهروی هند درس خوانده است.
آرزو تمنا نورستانی هم در دانشگاه کابل، روزنامه‌نگاری خوانده و فوق لیسانس‌اش را از رشته روابط بین‌الملل به دست آورده است.
خانم نورستانی پنج سال پیش با گذراندن امتحان ورودی وزارت امورخارجه وارد دستگاه دیپلماسی افغانستان شد. او اکنون در دفتر سخنگو و ریاست اطلاعات عامه این وزارت کار می‌کند و استاد علوم سیاسی در دانشگاه است.
او درباره فعالیت‌های انتخاباتی شوهرش به ایندیپندنت فارسی گفت: «دو بحث وجود دارد. از یک طرف روند صلح است که بسیار حیاتی و مهم است. هم‌زمان با آن انتخابات است که این روند نیز حیاتی است. توام بودن این دو روند، روی مبارزات تاثیر داشته و یک مقدار دلهره ایجاد کرده است. بعضی کاندیداها و جامعه افغانستان به این باور رسیده‌اند که امکان دارد روند انتخابات تحت تأثیر روند صلح قرار بگیرد و انتخابات برگزار نشود. از این رو مبارزات انتخاباتی کم‌رنگ است».
اگرچه دوهفته است مبارزات انتخاباتی رسما شروع شده اما دست کم سه نامزد از میان ۱۸ نفر کارزار انتخاباتی خود را معلق کرده و روند انتخابات را تحریم کرده‌اند. از سوی دیگر، طالبان تهدید کرده‌اند محل برگزاری اجتماعات انتخاباتی را با حمله مختل خواهند کرد.
آرزو نورستانی اما باور دارد که دست‌کم حالا مبارزات انتخاباتی را با شوهرش ادامه دهد. همراهی گام به گام یک زن جوان با شوهرش در مبارزات انتخاباتی بدون دردسر نیست.
او می‌گوید: «در جامعه سنتی مثل افغانستان که همه حرف را مردان می‌زنند، باید تعریف جدیدی به عنوان زن و همجنس‌هایتان ارائه دهید. در بازار سیاست و اجتماع افغانستان این کار بدون چالش نخواهد بود. به جز بانوی اول، همسرهیچ کاندیدایی دیده نمی‌شود. در ۱۸ سال گذشته حتی همسران دولت‌مردان و وزرا نیز دیده نشده‌اند. نام‌شان را نمی‌دانیم و چهره آنها را ندیده‌ایم. اما مرتب درباره حقوق زنان حرف می‌زنند».
فرهنگ‌سازی
یکی از چالش‌ها برای خانم نورستانی، زخم زبان است. او از این ناخشنود است که مردان جوان افغانستان به طعنه می‌گویند دکتر فرامز تمنا به کمک همسرش می‌خواهد رای جمع کند.
آرزو تمنا در این مورد به ایندیپندنت گفت:«وقتی یک مرد خانمش را روی صحنه می‌آورد، دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد. اما من به‌عنوان کسی که می‌خواهم در وضعیت من و دیگر زنان تغییر ایجاد شود، این چالش را بزرگ نمی‌بینم. جوانان جامعه این موضوع کوچک را مطرح می‌کنند که دکتر تمنا با حضور آرزو کوشش می‌کند رای مردم را جلب کند. این روایت با لحن دیگر و با نگاه دیگر آزاردهنده است. این حرف‌ها از سوی نسل جدیدی که در ۱۸ سال گذشته رشد کرده‌اند مطرح می‌شود. بنابراین فکر می‌کنم نظام آموزشی ما باید تغییر می‌کرد. اگر مبنای علوم را بر تساوی جنسیتی قرارداده بودیم امروز این حرف‌ها مطرح نمی‌شد. تاختن به حوزه کاری من، شخصیت من و چیزهای دیگر در رسانه‌های اجتماعی صورت می‌گیرد.»
از این رو، خانم آرزو نورستانی برنامه دارد در صورت پیروزی برنامه اساسی دفتر بانوی اول را روی فرهنگ‌سازی بنا کند.
او می‌گوید:« برخی از کارها نیاز به پول ندارد و صرفا از طریق رایزنی و ارایه مشورت به رئیس جمهور انجام می‌شود، کارهایی چون تغییر نام و کارکرد وزارت زنان به وزارت «خانواده و جوانان». با توجه به اینکه این وزارت براساس نوع نگاه جنسی به زن و شرایط زنان در دوره پسا طالبان ایجاد شده بود، اکنون بعد از هجده سال نیاز به ادامه این وزارت‌خانه نیست. جایگاه زنان در حکومت «تدبیر و توسعه»، یک نگاه جنسیتی و نه جنسی خواهد بود. امیدواریم با تاسیس وزارت خانواده، به مرور زمان زمینه ارتقای زنان به موضوع فراجنسیتی در افغانستان فراهم آید.»
تحصیلات اجباری زنان
برنامه دوم او «ارتقای نقش واقعی زنان» در عرصه حکومت‌داری از طریق افزایش نقش زنان تا ۵۰ درصد در مدیریت‌های کلان کشور از طریق رایزنی مستمر با رئیس جمهور است.
خانم نورستانی می‌خواهد آموزش دختران تا کلاس ۱۲ را اجباری کند و مضامین متعددی در نظام آموزشی کشور در راستای احترام به زنان، رعایت حقوقشان و ارتقای آگاهی مردم درباره جایگاه زنان معرفی کند.
او برنامه دارد مرکز مطالعات زنان را در چارچوب دفتر بانوی اول ایجاد کند تا هر تصمیم مرتبط با بهبود جایگاه زنان، به صورت علمی و مبتنی بر تحقیقات از قبل انجام شده اتخاذ شود.
آرزو تمنا نورستانی و فرامرز تمنا دو فرزند به نام‌های سیاوش و افراسیاب دارند و ورزش مورد علاقه‌اش بسکتبال است.
